Filosofie is een zoektocht naar antwoorden op vragen over het bestaan en de wereld waarin we leven. Ja, het is een behoorlijk breed vakgebied. Een breed aantal onderwerpen kan tijdens die zoektocht aan bod komen. Waarom vinden we iets mooi? Wat geeft iets betekenis? Wat is realiteit? Waarom denk je wat je denkt? Wat is de reden dat je de dingen doet die je doet? Waarom voel je wat je voelt? Dit een slechts een greep uit de grote hoeveelheid vragen die je zou kunnen stellen.
Wat is filosofie dan precies?
Het woord filosofie wordt op meerdere manieren gebruikt. Zo heb je wellicht een uitgebreide filosofie met betrekking tot het bakken van koekjes, maar die betekenis gebruiken we hier niet. Niet dat koekjes niet belangrijk zijn. Dat zijn ze wel.
Voor het gemak van dit artikel gebruiken we een andere betekenis. Filosofie als een manier waarop we naar de wereld kijken die begon in het oude Griekenland, zo’n 500 jaar BCE. Dit was een tijd waarin er op intellectueel gebied veel gebeurde in de wereld. Het filosofische denken begon in Griekenland en in Azië ontwikkelden zich het Jainisme en Boeddhisme.
De filosofen begonnen na te denken over een verschil tussen verhalen en wetenschap, of zoals zij het noemden mythos en philos. Barden, zoals Homerus, probeerden de wereld te begrijpen door middel van verhalen. De eerste filosofen probeerden dit door middel van meer analytische methodes te gebruiken.
Filosofie, of met een mooi Nederlands woord, ‘wijsbegeerte’ was dus een nieuwe manier om de wereld te begrijpen. Voor de eerste filosofen betekende het in feite de academische bestudering van alles. Alles wat je maar aan onderwerpen kunt bedenken, was dus filosofie. Pas later werd er een ander onderscheid gemaakt. Toen ging de filosofie vooral over het nadenken over grote vragen.
Metafysica
De metafysica is één van de drie hoofdtakken van de filosofie. Het gaat over het begrijpen van de fundamentele aard van het bestaan, de wereld en het universum. De metafysica gaat over vragen als: Is er een god? (of meerdere) Wat voor wezen ben ik? Heb ik een ziel? Als ik dood ga, leeft er dan een deel van mij verder?
Epistemologie
Een andere tak, de epistemologie, is letterlijk de studie van de kennis. Het gaat over hoe we de antwoorden op dingen kunnen weten. Klinkt dat aardig vaag? Laat ik een paar voorbeelden geven. Het gaat over vragen zoals de volgende: Is alles wat ik ervaar waar? Wat is de beste manier om erachter te komen wat waar is? Kan ik ooit ergens zeker over zijn? Want hoe weet ik of ik het goed heb? Of fout?
Waardentheorie
Dan hebben we nog een derde tak: de waardentheorie. Deze tak gaat over wat je zou moeten doen en waar je betekenis aan zou moeten geven. Deze tak is weer verdeeld in twee andere takken.
De eerste is de ethiek. In de filosofie zou de ethiek kunnen zien als een soort handboek over wat goed is en wat fout. De ethiek vertelt ons hoe mensen zich moeten gedragen ten opzichte van elkaar. Ethische vragen zijn bijvoorbeeld: Welke rechten hebben de andere wezens op deze aarde? Ben ik mezelf iets verschuldigd? Is er een goede reden waarom ik vreemden anders zou horen te behandelen dan de mensen van wie ik houd? Hoe zou ik moeten leven? Uiteindelijk is het systeem dat je kiest om te bepalen wat goed en fout is afhankelijk van jouw waarden.
Esthetiek is de andere tak van de waardentheorie. De esthetiek kijkt naar wat kunst en schoonheid precies zijn. Bestaat het überhaupt? Ook wat we mooi vinden, wordt bepaald door onze waarden. Vandaar dat het onderdeel is van de waardentheorie.
Logica
Oké, dit zijn veel vragen. Hoe gaan we die allemaal beantwoorden? Filosofen doen een poging antwoord te geven door middel van de logica. Logica zou je kunnen zien als de gereedschapskist van de filosoof. Het bevat de methoden en technieken die je in staat stellen op zoek te gaan naar antwoorden. Logica gaat over redeneren op een duidelijke en systematische manier. Het is de bedoeling dat je daardoor sterke argumenten voor je positie kunt bedenken.
Sponsor
Op zoek naar een goede virtuele assistent die al jouw administratieve taken razendsnel oplost? Kijk eens op deze website. Kun je geen genoeg krijgen van onze artikelen? Houd dan ons blog in de gaten!
Goed Gelezen?
Dan kun je antwoord geven op de volgende vragen:
- Met welke woorden werd de wereld van de verhalen en die van de wetenschap in het Oude Griekenland aangeduid?
- Waarover gaat de metafysica?
- Hoe noemen we de ‘studie van de kennis’?
- De ethiek en de esthetiek zijn beide onderdeel van één hoofdtak. Welke is dat?
- Waarover gaat de ethiek?
- Welke vragen komen aan bod binnen het vakgebied van de esthetiek?
- Welk woord hoort er op de puntjes? Logica is de (..) van de filosoof.